W
wartość rytmiczna- długość trwania danego dźwięku lub pauzy. Rozróżniamy podział nut na: cała nuta, półnuta, ćwierćnuta, ósemka, szesnastka itd, oraz odpowiednio pauz: całonutowa, półnutowa itd.
 |
| Graficzne przedstawienie różnych wartości rytmicznych nut i pauz- Wikipedia |
wariacje- dość luźny utwór, którego główną cechą jest "zabawa" motywem przewodnim, który powraca pod różnymi postaciami.
wielogłos/ wielogłosowość- określenie stosowane do utworów posiadających wiele głosów, np. w muzyce chóralnej
wielogłos/ wielogłosowość- określenie stosowane do utworów posiadających wiele głosów, np. w muzyce chóralnej
współbrzmienie- jednoczesne zagranie przynajmniej dwóch dźwięków.
wysokość- częstotliwość dźwięku- od tego zależy jak wysoko będzie on brzmiał.
V
veloce- (wł.)- szybko, żywo
vibrato- (wł.)- drżąco, wibrując
vigoroso- (wł.)- śmiało, energicznie
vivace- (wł.)- szybko, żwawo, prędko
vivo- (wł.)- żywo, szybko, rześko
U
un poco- (wł.)- trochę, nieco
una corda- (wł.)- na jednej strunie (w fortepianie użycie lewego fortepianu)
unison / unisono- gra dwóch instrumentów, które wykonują identyczną melodię
T
takt- wyznacza regularne odcinki, określone przez metrum
taniec- rytmiczne poruszanie ciałem
taniec- rytmiczne poruszanie ciałem
temat- melodia w utworze, która może się przewijać podczas całości
tempo- (wł.)- tempo. szybkość wykonywania utworu,
tempo giusto- (wł.)- tempo właściwe
tempo I- (wł.)- tempo pierwotne, pierwsze (tak samo jak tempo primo)
tempo primo- (wł.)- tempo pierwotne, pierwsze (oznaczane także jako tempo I)
ten.- skrót od tenuto
tenuto- (wł.)- przetrzymać, wytrzymać
ton- odległość między dwoma dźwiękami
tonalność- organizacja tonów i harmonii w dziele muzycznym
tonika- wysokość dźwięku na pierwszym stopniu gamy/ podstawowy akord w danej tonacji
touche- (fr.)- krótka fanfara wykonana na instrumentach dętych i perkusyjnych
tranquillo- (wł.)- spokojnie
transpozycja- przeniesienie dźwięków o dany interwał w dół lub górę
tremolando / tremolo- (wł.)- wibrując (szybkie powtarzanie dwóch dźwięków)
triola- nieregularny podział nuty dwudzielnej na trzy równe wartości rytmiczne.
 |
| Triola ósemkowa- Wikipedia |
triste- (wł.)- smutno
tr.- skrót od tryl
tryl- ozdobnik polegający na szybkim graniu dźwięku głównego (właściwego) i jego górnej sekundy (małej lub wielkiej w zależności od tonacji i znaków chromatycznych). Czasem może być zaznaczony jako falista linia.
 |
| Graficzne przedstawienie tryli- Wikipedia |
trzydziestodwójka- nuta trwająca trzydziestą drugą część całej nuty, tyle co pół szesnastki.
 |
| Trzydziestodwójka z trzema chorągiewkami- Wikipedia |
tumultuoso- (wł.)- burzliwie, hałaśliwie
tutti / tutta / tutte- (wł.)- wszyscy, całość; określenie dynamiczne oznaczające użycie całej siły, najgłośniej
Ś
śpiew- operowanie własnym głosem, powstaje przez drgania strun głosowych
S
scherzando- (wł.)- żartobliwie
scherzo- (wł.)- żart, nazwa danego gatunku muzycznego z wyrazistym rytmem i artykulacją
secco- (wł.)- sucho
semitonium- (łac.)- inaczej półton w terminologii średniowiecza
semplice- (wł.)- prosto, zwyczajnie
sempre- (wł.)- zawsze
sensibile- (wł.)- czule
senza- (wł.)- bez ...
senza pedale- (wł.)- bez pedału
senza sordino- (wł.)- bez tłumika
serenada- utwór o charakterze romantycznym
serenada- utwór o charakterze romantycznym
sereno- (wł.)- pogodnie, jasno
sf.- skrót od sforzandno / sforzato
sforzando- (wł.)- zgłaśniając, akcentując
sforzato- (wł)- tak samo jak sforzando
simile- (wł.)- podobnie, na taki sam sposób jak ...
skala- szereg dźwięków ułożony w odpowiednich tonach i półtonach.
smorzando- (wł.)- tłumiąc
solo- na jeden głos. W przypadku chóru jest to śpiew jednej osoby, a w przypadku grupy instrumentów- jednego instrumentu.
solista- osoba wykonująca śpiew lub grę solo
sonoro- (wł.)- dźwięcznie, donośnie
sordino- (wł.)- tłumik
sostenuto- (wł.)- wstrzymując, zawieszając
sotto- (wł.)- poniżej ...
sotto voce- (wł.)- półgłos
spianato- (wł.)- równo
spiccato- (wł.)- odrywać, urywać
staccato- (wł.)- odrywać, oddzielanie dźwięków od siebie nawet kosztem długości ich trwania. Graficznie staccato przedstawione jest w formie kropki nad lub pod nutą.
 |
| Graficzne przedstawienie staccato- Wikipedia |
stretto- (wł.)- przyśpieszać, zacieśniać
stringendo- (wł.)- przyśpieszać, ponaglać, coraz gwałtowniej
strój muzyczny- wysokość dźwięków, zakres
subito / súbito- (wł.)- nagle, natychmiast
subito forte- (wł.)- nagle głośno
subito piano- (wł.)- nagle cicho
suita- cykl utworów instrumentalnych, w baroku cykl tańców
suita- cykl utworów instrumentalnych, w baroku cykl tańców
sul- (wł.)- na ( na instrumentach smyczkowych oznacza grę blisko danego elementu)
sul G/ sul E- oznaczenie nakazujące wykonanie danej partii na danej strunie
sul ponticello- (wł.)- na instrumentach smyczkowych gra blisko podstawki (mostka)
sul tasto- (wł.)- na instrumentach smyczkowych gra blisko gryfu
symfonia- składający się z kilku części utwór dla dużego zespołu (orkiestry).
synkopa- przedłużenie wartości rytmicznej z jednoczesnym akcentem na słabej części taktu
system temperowany- podział oktawy na 12 równych części (półtonów)
szesnastka- nuta trwająca tyle co jedna szesnasta całej nuty.
 |
| Szesnastki oraz ich odpowiednik w postaci pauzy- Wikipedia |
 |
| Szesnastki połączone podwójną belką-Wikipedia |
R
rall.- (wł.)- skrót od rallentando
rallentando- (wł.)- zwalniać
rapido- (wł.)- gwałtownie, nagle
religioso- (wł.)- religijnie
repetycja- powtórzenie
repetizione- sprawdź repetycja
repetizioni- sprawdź repetycja
rf.- skrót od rinforzando
rfz.- skót od rinforzando
rigoroso- (wł.)- ściśle
rinforzando- (wł).- wzmacniając, nagłe crescendo
ripieno- (wł.)- pełny skład instrumentów smyczkowych
risoluto- (wł.)- rezolutnie, zdecydowanie, śmiało
ritard.- (wł.)- skrót od ritardando
ritardando- (wł)- zwalniać, opóźniać
rit.- (wł.)- skrót od ritenuto
ritenuto- (wł.)- zwalniać, opóźniać
rondo- forma muzyczna z refrenem i kupletami (przyśpiewkami)
rondo- forma muzyczna z refrenem i kupletami (przyśpiewkami)
rozwiązanie- złagodzenie napięcia brzmieniowego akordu poprzez jego "rozwiązanie" czyli np. zejście na akord durowy.
rubato- (wł.)- zmiany tempa, przedłużanie jednych wartości rytmicznych przy jednoczesnym skracaniu innych
rytm- regularny wzór w takcie według wartości rytmicznych
Q
quasi- (wł.)- niemal, prawie, jakby
quasi niente- (wł.)- prawie bezgłośnie, ciszej niż piano pianissimo
quieto- (wł.)- cicho, spokojnie
quodlibet- (łac.)- zmieszanie różnych tematów muzycznych w jednej formie
P
p- skrót od piano
pałeczka nutowa- pionowa kreseczka przylegająca do nuty (główki)
parlando- (wł.)- mówiąc, deklinując
pastorale- (wł.)- pastersko, pastoralnie
patetico- (wł.)- patetycznie
pauza- cisza, instrument lub głos jest nieaktywny. Pauzy posiadają odpowiednią wartość (sprawdź hasło wartość rytmiczna lub WIKIPEDIA)
pauza generalna- oznacza przerwę dla wszystkich głosów
pentatonika- skala pięciostopniowa
pesante- (wł.)- ciężko
pianissimo- (wł.)- bardzo cicho (stopniowanie piano)
pianississimo- możliwie najciszej (tak samo jak piano pianissimo)
piano- (wł.)- cicho
piano pianissimo- (wł.)- możliwie najciszej (stopniowanie piano), tak jak pianississimo
piena voce- (wł.)- pełnym głosem
pietoso- (wł.)- litościwie, współczując, ze współczuciem
pięciolinia- system, na którym zapisujemy nuty
piu / più- (wł.)- więcej, bardziej
piszczałka- drewniana lub metalowa rurka, w której dźwięk wydobywany jest za pomocą powietrza. Pojedynczo występuje jako instrument ludowy. Cały instrument składający się z piszczałek to organy piszczałkowe (kościelne).
pizzicato- (wł.)- szarpnięcie struny (na instrumentach smyczkowych)
poco a poco- (wł.)- stopniowo
polimetria- stosowanie różnego metrum,
polifonia- zapis, polegający na prowadzeniu kilku głosów
pomposo- (wł.)- pompatycznie, uroczyście
portamento- płynne przejście z jednego dźwięku na drugi po dźwiękach pośrednich, tak jak glissando
portato- (łac.)- dźwięki wykonane z przerwą między nimi, oparcie na każdym dźwięku, wykonanie pomiędzy legato a staccato
półnuta- nuta o czasie trwania równym połowie całej nuty, dwóch ćwierćnut, czterech ósemek itd.
 |
| Półnuty oraz ich odpowiednik w postaci pauzy- Wikipedia |
półton- najmniejsza odległość między dwoma dźwiękami, taka jak w przypadku sekundy małej.
pp- skrót od pianissimo
ppp- skrót od piano pianissimo / pianississimo
prestissimo- (wł.)- bardzo szybko, stopniowanie presto, szybciej niż presto
presto- (wł.)- oznaczenie tempa szybkiego (metronom 168-200)
prima- (wł.)- pierwsze/ pierwszy
prima vista- (wł.)- wykonanie utworu z nut bez wcześniejszego przygotowania (a vista)
prima vista- (wł.)- wykonanie utworu z nut bez wcześniejszego przygotowania (a vista)
progresja- przeniesienie danych dźwięków lub melodii o odpowiedni interwał
przednutka- występuje jako przednutka krótka (sprawdź acciaccatura) lub przednutka długa (sprawdź appoggiatura)
przedtakt- pierwszy, niepełny takt utworu wykonywany zgodnie z metrum.
przewrót interwału- dolny dźwięk w interwale przenosimy oktawę wyżej i odwrotnie (górny oktawę niżej)
przedtakt- pierwszy, niepełny takt utworu wykonywany zgodnie z metrum.
przewrót interwału- dolny dźwięk w interwale przenosimy oktawę wyżej i odwrotnie (górny oktawę niżej)
Ó
ósemka- nuta o czasie trwania równym jednej ósmej całej nuty.
 |
| Ósemki oraz pauza ósemkowa- Wikipedia |
 |
| Ósemki połączone belką- Wikipedia |
O
obbligato- (wł.)- obowiązkowo, koniecznie
obiegnik- sprawdź grupetto
oeuvre- (fr.)- dzieło
oeuvres completes- (fr.)- dzieła wszystkie
oeuvre posthume- (fr.)- dzieło wydane po śmierci danego kompozytora
oktet- zespół składający się z ośmiu wykonawców / utwór przeznaczony na osiem instrumentów
opus- dzieło. Najczęściej stosowane jako numer konkretnego dzieła nadany przez kompozytora.
ordo- (łac.)- grupy rytmiczne w rytmice modalnej
orientale- (wł).- utwory oparte na harmonii i melodyce wschodniej
orkiestra- duży zespół instrumentalny, który liczy od kilkunastu do nawet ponad stu instrumentalistów
orkiestra- duży zespół instrumentalny, który liczy od kilkunastu do nawet ponad stu instrumentalistów
ornament- (łac.)-ozdobnik
ornamentyka- (łac.)- stosowanie ozdobników
ossia- (wł.)- albo, lub
ostinato- (wł.)- uparcie, uporczywie
ozdobnik- dźwięk dodatkowy mający na celu ubogacenie linii melodycznej
N
neumy / notacja neumatyczna- występują w notacji chorałowej, to z neum wykształciła się nuta. Do 1450 roku wartości neum rozróżniano na: maxima lub duplex longa, longa, brevis, semibrevis, natomiast po 1450 roku wartości rozróżniano na: maxima, longa, brevis, semibrevis, minima, semiminima, fusa lub chroma, semifusa lub semichroma.
niente- (wł.)- nic, całkowita cisza, bezgłośnie (np. al niente- stopniowe ściszanie aż do całkowitego zaniku dźwięku, quasi niente- prawie bezgłośnie)
nokturn- bardzo spokojny utwór, inspirowany poetyckim nastrojem nocy
nokturn- bardzo spokojny utwór, inspirowany poetyckim nastrojem nocy
non tanto- (wł.)- nie tak ... (zestawiane z innymi określeniami)
non troppo- (wł.)- nie zanadto ... (zestawiane z innymi określeniami)
notacja- zapis np. szeregu dźwięków
nuta- graficzne przedstawienie dźwięku, określające jego wysokość i czas trwania, np. ćwierćnuta
M
maestoso- (wł.)- majestatycznie, dostojnie
maggiore- (wł.)- tonacja durowa
majeur- (fr.)- tonacja durowa
mano- (wł.)- ręka; mano destra, m.d.- ręka prawa; mano sinistra, m.s.- ręka lewa
manualiter- (łac.)- wykonanie danej partii ręcznie (w muzyce organowej bez użycia pedału)
manuał- (wł. manuale)- klawiatura ręczna w organach, może być ich kilka
marcato- (wł.)- zaznaczając, podkreślając
marciale- (wł.)- marszowo
melodia- rozpoznawalne następstwo dźwięków, często powtarzane w czasie utworu
meno- (wł.)- mniej (zestawiane z innymi określeniami)
menuet- francuski taniec ludowy w metrum 3/4 i umiarkowanym tempie. Z czasem stał się tańcem dworskim
menuet- francuski taniec ludowy w metrum 3/4 i umiarkowanym tempie. Z czasem stał się tańcem dworskim
menzura- relacja metryczna w muzyce, np. w organach piszczałkowych oznacza to stosunek średnicy do długości piszczałki.
mesto- (wł.)- smutno, smętnie
metronom- urządzenie stosowane w celu utrzymania stałego tempa przez całość utworu
metrum- obowiązujący w utworze schemat. trzymający w obrębie taktu wartości rytmiczne.
mezzo- (wł.)- pół;
mezzo forte- półgłośno, średnio głośno (między piano a forte)
mezzo piano- półcicho, średnio cicho (między forte a piano)
mezzo voce / mezza voce- półgłos, śpiew półgłosem
mf- skrót od mezzo forte
minore (wł.)/ mineur (fr.)- tonacja molowa
misterioso- (wł.)- tajemniczo
moderato- (wł.)- określenie tempa- umiarkowanie (metronom 108-120)
modulacja- przejście z jednej tonacji do drugiej z zachowaniem melodii i harmonii.
molto- (wł.)- bardzo (zestawiane z innymi określeniami)
mordent- szybka zamiana dźwięku głównego z dźwiękiem sąsiednim wyższym (mordent górny) lub dźwiękiem sąsiednim niższym (mordent dolny). Graficznie znak mordentu umieszcza się nad nutą główną. W przypadku mordentu dolnego znak ten jest dodatkowo przekreślony pionową kreseczką.
 |
| Mordent górny (po lewej) oraz mordent dolny (po prawej)- Wikipedia |
mormorando- (wł.)- mruczenie z zamkniętymi ustami
motyw- rozpoznawalne dźwięki następujące po sobie, raczej krótszy od melodii.
mosso- (wł.)- ruch (piu mosso- więcej ruchu)
mp- skrót od mezzo piano
muzyka instrumentalna- muzyka przeznaczona na zespoły instrumentalne, bez wokalu
muzyka wokalna- muzyka przeznaczona dla ludzkiego głosu
Ł
łuk- graficzne przedstawienie legato
L
lacrimoso- (wł.)- łzawo, płaczliwie
lamentoso- (wł)- opłakując, lamentując
largo- (wł)- bardzo powoli (metronom 40-60)
leggero- (wł)- świetliście, lekko, delikatnie, swobodnie
legato- (wł)- łącząc kolejne dźwięki, bez oddzielania (najczęściej zaznaczone jako łuk)
 |
| Graficzne przedstawienie legata (łuku)- Wikipedia |
lento- (wł.)- wolno, powoli, wolniej niż adagio, ale szybciej niż largo
linia melodyczna- szereg dźwięków, najważniejsza część utworu, np. w piosence jest to to, co wykonuje wokalista.
K
kakofonia- brzydkie i nieprzyjemne brzmienie
kalikowanie- napełnianie powietrzem miechów w organach piszczałkowych za pomocą mechanizmów ręcznych lub pedałowych
kancjonał- zbiór religijnych pieśni
kantyczki- zbiór pieśni religijnych, głównie kolęd i pastorałek
kadencja- sprawdź cadenza
klawesyn- instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr.
klawesyn- instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr.
klucz- określa wysokość dźwięku głównego (np. klucz wiolinowy wyznacza położenie dźwięku "g").
koda- patrz coda
koda- patrz coda
kompozycja- utwór muzyczny jako całość; tworzenie utworu
konsonans- interwał zgodnie brzmiący
krzyżyk- podwyższa dźwięk o pół tonu
kwartet- zespół, składający się z czterech wykonawców
kwintet- zespół, składający się z pięciu wykonawców
kwartet- zespół, składający się z czterech wykonawców
kwintet- zespół, składający się z pięciu wykonawców
kwintola- nieregularny podział wartości rytmicznych, np. podział nuty nie na 4, a na 5 równych wartości.
I
imbroglio- (wł.)- technika polegająca na komponowaniu w taki sposób, aby uzyskać efekt zamieszania, niezgodności, fałszu.
impromptu- forma muzyczna, polegająca na dzieleniu dzieła na trzy według ścisłej symetrii. Forma dopracowana do perfekcji przez Chopina.
impetuoso- (wł.)- burzliwie, wręcz agresywnie
incalzando- (wł.)- przyśpieszanie tempa, dosłownie: gonić
indeciso- (wł.)- niezdecydowanie
instrumentoznawstwo- nauka o instrumentach
interludium- wstawka pomiędzy dwoma częściami, wersetami psalmu itp.
interwał- odległość pomiędzy dwoma dźwiękami
interwał harmoniczny- odległość pomiędzy dwoma dźwiękami współbrzmiącymi jednocześnie
interwał melodyczny- odległość pomiędzy dwoma dźwiękami następującymi kolejno po sobie
intimo- (wł.)- intymnie, poufnie
inwersja- odwrócenie motywu i jego powtórzenie
H
harmonia- współbrzmienie, jednoczesne brzmienie. Określenie stosowane także wtedy, gdy brzmienie jest dobre (przyjemnie się tego słucha).
harmonika- całokształt współbrzmień w twórczości danego kompozytora, danym okresie itp.
harmonizacja- tworzenie współbrzmień akordowych do danej melodii
hemitonium- (łac.) inaczej półton, używany w terminologii średniowiecza
heterofonia- prowadzenie drugiego, improwizowanego głosu do melodii podstawowej
homofonia- głosy podporządkowane jednej melodii
hymn- uroczysta pieśń o charakterze kościelnym, państwowym, organizacyjnym itd.
G
gama- skala o ściśle ustalonych odległościach pomiędzy poszczególnymi dźwiękami. Tonika danej skali określa jej nazwę, np. A-dur lub f-moll.
gentile- (wł.)- miło, uprzejmie, łagodnie, delikatnie
giocoso- (wł.)- żartobliwie, wesoło, zabawnie
giusto- (wł.)- właściwie, np. tempo giusto- tempo właściwe
glissando- (fr.)- ślizg pomiędzy dwoma dźwiękami, płynne przejście pomiędzy nimi (np. podczas śpiewu)
głos/ głosy- głos ludzki; w chórze podział na poszczególne głosy, np: tenory; w organach zespół piszczałek o jednej barwie.
gorgia- śpiew polegający na improwizowanych ozdobnikach
gradevole- (wł.)- przyjemnie, miło
grandioso- (wł.)- wzniośle
grave- (wł.)- ciężko, poważnie, wolno
grazioso- (wł.)- miło, z wdziękiem, powabnie
grupetto- (wł.)- obiegnik, szybkie zagranie dźwięków sąsiadujących z nutą główną.
 |
| Graficzne przedstawienie obiegnika oraz sposób jego wykonania- Wikipedia |
F
f- skrót od forte
falset- technika śpiewu u mężczyzn, polegająca na odpowiednim napięciu mięśni- skutkuje to podniesieniem śpiewu o oktawę.
falsetto- sprawdź falset
fanfara- utwór muzyczny jako sygnał. Najczęściej wykonywany przez sekcję dętą lub trąbkę.
fauxbourdon- pierwotna technika wielogłosowa. Polegała na tworzeniu pochodu z równoległych sekst i tercji.
fermata- (wł.)- przedłużenie wartości (przetrzymanie danej nuty lub pauzy), długość przetrzymania zależy od wykonawcy, przedstawienie graficzne
 |
| Fermata |
festivo- (wł.)- uroczyście
ff- skrót od fortissimo
fff- skrót od forte fortissimo / fortississimo
finalis- (łac.)- końcowy dźwięk melodii w skalach modalnych, odpowiednik toniki w dur/moll.
finał- końcowa część wieloczęściowego utworu lub dzieła.
fioritura- (fr.)- ozdobnik
flautato- (wł.)- fletowo
flażolet- odpowiednie wydobycie dodatkowego dźwięku (np. na gitarze poprzez delikatne dotknięcie struny czwartym palcem)- zmienia wysokość i barwę dźwięku
forma- kształt, ogół utworu
forte- (wł.)- głośno, mocno
forte fortissimo- (wł.)- możliwie najgłośniej (może wystąpić także jako fortississimo)
fortissimo- stopniowanie forte- bardzo głośno, bardzo mocno
fortississimo- możliwie najgłośniej (tak samo jak forte fortissimo)
fraza- odcinek, fragment, można porównać do "zdania" podczas rozmowy. Może być zaznaczona za pomocą łuku.
frazowanie- wyznaczanie fraz przez kompozytora (sprawdź fraza)
funebre- (wł.)- żałobnie, pogrzebowo
furioso- (wł.)- wściekle, szalenie, dziko
E
echo- zjawisko odbicia fal głosowych od jakiejś przeszkody, powodując odbijanie się fal i powrotu do źródła dźwięku
embouchure- (fr.)- rodzaj ustnika przykładany do warg w instrumentach dętych oraz technika ułożenia warg i odpowiednie zadęcie w instrumentach dętych
emisja- wydobycie głosu, dźwięku
emisja głosu- nauka polegająca na kształtowaniu umiejętności śpiewu
en dehors- (fr.)- wyraziste wydobycie dźwięków, należy podnieść wylot instrumentu w górę lub wstać
energico- (wł.)- energicznie, mocno
enharmonia- dźwięki posiadające taką samą wysokość, ale różne nazwy, np. gis=as
eguale- (wł.)- równo, tak samo, jednakowo, podobnie
eroico- (wł.)- bohatersko, podniośle, triumfalnie
espressivo- (wł.)- wyraziście
etiuda- utwór, który ma na celu przede wszystkim podniesienie umiejętności technicznych grającego.
etiuda koncertowa- utwór, który oprócz swoich walorów ćwiczeniowych posiada także wartość artystyczną
etiuda szkolna- służy typowo do ćwiczenia, z reguły skupia się na danym zagadnieniu technicznym.
D
da capo al fine- (wł.)- powtórzenie od początku do końca (do oznaczenia fine).
deciso- (wł.)- stanowczo, zdecydowanie
decrescendo- (wł.) osłabianie, stopniowe ściszanie (tak jak diminuendo)
decyma- interwał pomiędzy dwoma dźwiękami (suma oktawy i tercji)
delicato- (wł.)- delikatnie
detache/ Détaché- (fr. oderwany, odłączony)- każdy dźwięk zagrany oddzielnym ruchem (np. smyczka)
detonowanie- obniżanie dźwięku, fałszowanie, najczęściej opadanie z tonacji
diatonika- posługiwanie się dźwiękami określonej gamy (gamowłaściwe)
dim.- skrót od diminuendo
diminuendo- (wł.)- osłabianie, stopniowe ściszanie (tak jak decrescendo)
ditonus- średniowieczny odpowiednik obecnej tercji wielkiej
divertimento- (wł.)- zestaw różnych utworów (odpowiednik współczesnej składanki)
dolce- (wł.)- słodko
doloroso / dolente- (wł.)- boleśnie
doppio- (wł.)- podwójny
duet- zespół składający się z dwóch wykonawców
duet- zespół składający się z dwóch wykonawców
dynamika- określenie siły, głośności dźwięków
dysonans- interwał niezgodnie brzmiący
dźwięk- zjawisko akustyczne związane z wydobyciem brzmienia
Ć
ćwierćnuta- nuta trwająca jedną czwartą całej nuty lub połowę półnuty. Ma swój odpowiednik w postaci pauzy.
 |
| Ćwierćnuty oraz jej odpowiednik w postaci pauzy- Wikipedia |
C
cadenza- (wł.)- zakończenie utworu. Może występować jako partia solisty lub grupy instrumentów o charakterze wirtuozowskim.
calando- (wł. calare- dosł. spadać, opuszczać)- zwolnienie tempa, uspokojenie, ściszenie
calmato- (wł. calmo- spokój)- spokojnie, ze spokojem, delikatnie, łagodnie
cała nuta- podstawowa i najdłuższa wartość rytmiczna.
 |
| Cała nuta oraz jej odpowiednik w postaci pauzy- Wikipedia |
cantabile- (wł. cantare- śpiewać)- sposób gry- śpiewnie
canto- (wł.)- śpiew
cantus- (łac.)- śpiew przewodni, w średniowieczu i odrodzeniu oznacza melodię sopranu
capriccioso- (wł. capriccio- kaprys)- kapryśnie, z humorem
chorał gregoriański- tradycyjny śpiew jednogłosowy, najczęściej utożsamiany ze śpiewem Liturgicznym Kościoła łacińskiego.
chromatyka- obniżanie i podwyższanie dźwięków
coanone- sprawdź krzyżyk
coda- zakończenie utworu muzycznego
coda- zakończenie utworu muzycznego
col legno- (wł. legno- drewno)- uderzenie struny drzewcem smyczka
come- (wł. tak, jak...)- powrót, np. come prima- powrót do poprzedniego tempa
con agitazione- (wł. agitare- potrząsnąć)- burzliwie, niespokojnie
con amore- (wł. amore- miłość)- z miłością, z uczuciem
con anima- (wł. animato- ożywiony)- z ożywieniem, z życiem
con bravura- (wł. bravura- spryt)- śmiało, brawurowo, okazale
con brio- (wł.)- z życiem, wesoło
con dolore- (wł.)- boleśnie
con espressione / con espressivo- (wł.)- wyraziście
con forza- (wł.)- z siłą, mocno
con fuoco- (wł.)- żywiołowo, ogniście
con grazia- (wł.)- z gracją, wdziękiem
con moto- (wł. moto- ruch)- ruchliwie, z ożywieniem
con passione- (wł.)- z pasją, zamiłowaniem, namiętnie
con sordino- (wł. sordino- tłumik)- z użyciem tłumika (np. w pianinie lub fortepianie użycie lewego pedału)
con spirito- (wł.)- z ożywieniem, z duszą
con tutta la forza- (wł.)- z całą siłą; (z całą- tutta/tutti, siłą- forza)
con vigore- (wł. vigore- siła życiowa, wigor)- z życiem, energią
corda- (wł.)- struna, stosowane jako np. una corda- na jednej strunie.
cover- (ang.)- nowe opracowanie, aranżacja znanego utworu przez innego artystę
cover- (ang.)- nowe opracowanie, aranżacja znanego utworu przez innego artystę
cresc.- skrót od crescendo
crescendo- (wł. zgłaśniając)- wzmacniając, stopniowe zwiększanie głośności, coraz głośniej
A
a battuta- (wł.)- określenie stosowane odnośnie gry według wskazań dyrygenta
a piacere- (wł. piacere- podobać się)- wykonanie utworu według własnych upodobań, dowolność
a tempo- (łac. tempus- czas)- powrót do tempa właściwego
a vista, spotyka się także prima vista- (wł.)- wykonanie utworu z nut bez wcześniejszego przygotowania
accel.- skrót od accelerando
accelerando- (łac. accelerare- przyśpieszać)- stopniowe przyśpieszanie tempa w utworze
accentato / accentuato- (wł. accentato- akcent)- podkreślenie, zaznaczenie (mocne uderzenie np. w klawisz)
acciaccatura- (wł.)- przednutka krótka, dodatkowa nutka, nie posiada ściśle określonej wartości Akcent pozostaje na nucie głównej. W formie graficznej występuje jako przekreślona ósemka (rzadko szesnastka).
 |
|
|
Graficzny przykład acciaccatury- Wikipedia
ad libitum- (łac. dosł.- fakultatywny)- swobodnie, dowolnie
adagio- (wł.- powoli)- określenie tempa- wolno, powoli (metronom 66-76). Często występuje jako nazwa utworu.
affettuoso- (wł.- czuły)- z uczuciem, czule
agitato- (wł. poruszony, niespokojny)- burzliwie (sposób wykonania utworu, np. Allegro agitato a- moll, określenie uzupełniające)
agogika- wszystko co jest związane z tempem w utworze
akcent- podkreślenie dźwięku
akolada- klamra łącząca najcześciej dwie pięciolinie
akord- współbrzmienie co najmniej dwóch dźwięków
akustyka- dział fizyki zajmujący się drganiem i odbijaniem fal np. w pomieszczeniu
al fine- (wł. fine- koniec)- do końca, najczęściej występuje w określeniu da capo al fine.
al niente- (wł.)- stopniowe ściszanie aż do całkowitego zaniku dźwięku
al segno- (wł. segno- znak)- do znaku
alikwoty- składowe dźwięku o różnej częstotliwości
aliteracja- podwyższenie lub obniżenie stopnia
alla- (wł.- tak, jak ...)- w danym stylu, w odpowiedni sposób, np. alla turca- w stylu tureckim.
alla turca- w stylu tureckim (np. Rondo Alla Turca Mozarta)
allargando- (wł. allargare- powiększać, rozszerzać)- stopniowe zwalnianie, zwiększanie odstępów między nutami, "rozszerzenie" utworu
allegretto- (wł.allegro- wesoły)- określenie tempa- wolniej niż allegro, szybciej niż moderato
allegro- (wł. wesoły)- określenie tempa- wesoło, szybko (metronom 120-168)
alt- niski głos żeński
amabile- (wł. dosł. sympatyczny, miły)- miło
amoroso- (wł. dosł. kochliwy, z miłością)- z uczuciem, tkliwie, z miłością
ancora- (wł. jeszcze)- stosowane w złożonych określeniach, np. ancora più lento- jeszcze wolniej
andante- (wł. andare- iść, spacerować)- określenie tempa- umiarkowanie, spokojnie, w rytmie kroków (metronom 76-108)
andantino- (wł. andare- iść, spacerować)- nieco żywiej niż andante
animando- (wł. animare- animować, ożywiać)- określenie tempa- ożywiać, przyśpieszać
animato- (wł. ożywiony)- określenie tempa- żywo, z ożywieniem
appassionato- (wł.)- z pasją, entuzjazmem
appoggiatura- (wł.)- długa przednutka, dodatkowa nuta- przejmuje na siebie akcent długiej nuty i skraca jej wartość.
 |
| Graficzny przykład appoggiatury- Wikipedia |
arco- (wł. łuk)- powrót do gry smyczkiem
ardente- (wł. ognisty)- ogniście, z zapałem
arpegio- (wł. arpa- harfa)- szybkie zagranie kolejnych dźwięków składowych akordu
artykulacja- sposób wykonania kolejnych dźwięków
assai- (wł. bardzo)- dodawany w określeniach złożonych z innymi
attacca- (wł. attaccare- atak)- od razu, natychmiast, bez przerw.
B
barbaro- (wł.)- dziko, nieokiełznanie
bariolage- (fr.)- polega na grze na dwóch sąsiednich strunach, z czego jedna jest pusta (na instrumentach smyczkowych)
baryton- głos męski o średniej skali, pomiędzy tenorem a basem
bas- najniższy głos męski
batuta- pałeczka dyrygencka
belka- połączenie nut w całość, np. ósemek.
bemol- obniża nutę o pół tonu
bemolle- sprawdź bemol
bourree- (fr.)- starofrancuski taniec ludowy, tempo szybkie, takt parzysty, zwykle z odbitką ćwierćnutową
brillante- (wł. jasny)- sposób wykonania- jasno, błyskotliwie
burlesco- (wł. groteskowy, komiczny)- komicznie, śmiesznie, żartobliwie, groteskowo
Słownik będzie nadal rozwijany!
Znalazłeś błąd lub brakuje jakiegoś terminu? Daj mi znać!
Znajdziesz tutaj sporo włoskich określeń muzycznych, nieco slangu muzycznego, a także terminologię związaną z organami i muzyką organową.
Słownik też będzie nieustannie rozwijany, a kolejne terminy będę systematycznie dodawać. Dołożę wszelkich starań, aby uniknąć jakichkolwiek błędów!
Jeśli chcesz wyszukać konkretne hasło, to możesz je wyszukać normalnie (terminy ułożone są według alfabetu) lub przy pomocy funkcji wyszukiwania na stronie, którą można uruchomić kombinacją klawiszy CTRL + F.
Słownik pojęć, terminów i określeń muzycznych
Znajdź mnie w innych mediach: